Trong thời đại công nghiệp hóa – hiện đại hóa, doanh nghiệp ngày càng đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn về cháy nổ và tai nạn hóa chất. Từ các nhà máy sản xuất, kho chứa, trạm chiết nạp đến văn phòng, trung tâm thương mại – tất cả đều có thể trở thành điểm nóng nếu không được quản lý an toàn tốt.

Huấn luyện phòng cháy chữa cháy (PCCC) và an toàn hóa chất không chỉ là trách nhiệm pháp lý bắt buộc theo quy định của Nhà nước, mà còn là hành động thiết thực nhằm bảo vệ tính mạng, tài sản và thương hiệu doanh nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ lý do, nội dung và quy trình huấn luyện hiệu quả theo chuẩn pháp luật và thực tiễn sản xuất.

1. Tại sao doanh nghiệp cần huấn luyện PCCC và an toàn hóa chất?

a. Tuân thủ pháp luật

Theo quy định tại Luật PCCC, Luật Hóa chất và các nghị định hướng dẫn như Nghị định 136/2020/NĐ-CP, Nghị định 113/2017/NĐ-CP:

• Doanh nghiệp phải tổ chức huấn luyện PCCC định kỳ cho toàn bộ người lao động.

• Người quản lý, người làm việc trực tiếp với hóa chất phải được đào tạo chuyên sâu về an toàn hóa chất.

Việc không thực hiện đúng có thể bị xử phạt hành chính, tạm đình chỉ hoạt động hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu xảy ra sự cố nghiêm trọng.

b. Phòng ngừa rủi ro – giảm thiểu thiệt hại

Theo thống kê của Cục Cảnh sát PCCC (Bộ Công an), trung bình mỗi năm Việt Nam xảy ra hàng nghìn vụ cháy, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng và nhiều thương vong. Đặc biệt:

• 80% các vụ cháy do lỗi con người: thiếu kiến thức, kỹ năng xử lý ban đầu.

• 70% sự cố hóa chất do bảo quản sai quy cách hoặc không hiểu rõ tính chất nguy hiểm.

Huấn luyện đúng và đủ giúp người lao động nhận biết nguy cơ, chủ động phòng tránh và xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố.

c. Bảo vệ thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh

Một sự cố cháy nổ hay rò rỉ hóa chất không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất mà còn tác động tiêu cực đến hình ảnh doanh nghiệp. Ngược lại, việc tổ chức huấn luyện bài bản sẽ thể hiện sự chuyên nghiệp và trách nhiệm với cộng đồng – yếu tố được đánh giá cao bởi khách hàng và đối tác quốc tế.

2. Đối tượng cần được huấn luyện

Căn cứ vào quy định pháp luật và thực tiễn sản xuất, các nhóm đối tượng cần tham gia huấn luyện gồm:

Nhóm đối tượng	Nội dung huấn luyện bắt buộc
Người lao động trực tiếp	Kiến thức cơ bản PCCC, nhận biết nguy cơ cháy, quy trình thoát hiểm, kỹ năng sử dụng bình chữa cháy...
Cán bộ quản lý cấp tổ/đội	Tổ chức lực lượng PCCC cơ sở, xây dựng phương án chữa cháy, diễn tập định kỳ...
Người làm việc với hóa chất	Nhận diện hóa chất nguy hiểm, quy định bảo quản – vận chuyển – xử lý, quy trình ứng phó sự cố rò rỉ hóa chất...
Lực lượng PCCC cơ sở	Tổ chức hoạt động PCCC nội bộ, thực hành thao tác với các thiết bị chữa cháy chuyên dụng...

3. Nội dung huấn luyện PCCC cho doanh nghiệp

Một chương trình huấn luyện PCCC bài bản cần đáp ứng đầy đủ các nội dung sau:

a. Kiến thức cơ bản về cháy nổ

• Bản chất của sự cháy và các yếu tố gây cháy

• Phân loại đám cháy (A, B, C, D, K)

• Nguyên nhân và hậu quả phổ biến tại doanh nghiệp

b. Hệ thống PCCC trong doanh nghiệp

• Thiết bị chữa cháy tại chỗ: bình bột, bình CO₂, vòi nước, hệ thống sprinkler...

• Cách kiểm tra và bảo dưỡng thiết bị định kỳ

• Quy trình sử dụng đúng cách, tránh nguy hiểm

c. Phương pháp phòng ngừa và xử lý sự cố

• Các nguyên tắc an toàn khi làm việc với nguồn nhiệt, điện

• Quy trình xử lý sự cố cháy nhỏ, chập điện, đổ hóa chất cháy...

• Sơ đồ thoát hiểm, hướng dẫn thoát nạn an toàn

• Thực hành chữa cháy tại chỗ

4. Nội dung huấn luyện an toàn hóa chất

An toàn hóa chất đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành vững vàng, bao gồm:

a. Nhận diện hóa chất nguy hiểm

• Phân loại hóa chất: dễ cháy, độc hại, ăn mòn, oxy hóa, nổ...

• Đọc và hiểu nhãn cảnh báo (GHS), phiếu an toàn hóa chất (MSDS)

• Quy định lưu trữ theo nhóm nguy cơ

b. Quy trình làm việc an toàn

• Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) phù hợp từng loại hóa chất

• Cách pha trộn, sử dụng và tiêu hủy đúng quy định

• Biện pháp thông gió, che chắn khu vực làm việc

c. Ứng phó sự cố hóa chất

• Quy trình ứng phó khi hóa chất bị rò rỉ, đổ tràn hoặc cháy

• Cách sử dụng bộ kit ứng cứu khẩn cấp

• Xử lý sơ cứu người bị phơi nhiễm

5. Quy trình tổ chức khóa huấn luyện hiệu quả

Để chương trình huấn luyện đạt hiệu quả cao, doanh nghiệp cần thực hiện theo các bước sau:

1. Khảo sát hiện trạng: Xác định quy mô, đối tượng, nguy cơ hiện hữu tại doanh nghiệp

2. Xây dựng giáo trình: Cá nhân hóa theo ngành nghề, kết hợp lý thuyết + thực hành

3. Tổ chức lớp học: Thời lượng phù hợp, chia nhóm học để đảm bảo hiệu quả tiếp thu

4. Kiểm tra đánh giá: Trắc nghiệm + thực hành để cấp chứng chỉ theo quy định

5. Lưu hồ sơ pháp lý: Lập sổ theo dõi huấn luyện, báo cáo cơ quan chức năng khi cần

6. Lựa chọn đơn vị huấn luyện uy tín – yếu tố then chốt

Doanh nghiệp nên lựa chọn các đơn vị có đủ năng lực pháp lý, kinh nghiệm thực tiễn và giảng viên được chứng nhận bởi Cục Cảnh sát PCCC, Bộ Công Thương hoặc Sở LĐTB&XH.

Tiêu chí lựa chọn:

• Có giấy phép đào tạo, giảng viên chuyên môn sâu

• Giáo trình sát thực tế, có mô phỏng tình huống nguy hiểm

• Cấp chứng chỉ hợp lệ, có giá trị toàn quốc

• Hỗ trợ kiểm tra – tư vấn hệ thống PCCC hiện hữu của doanh nghiệp

7. Lợi ích khi doanh nghiệp tổ chức huấn luyện định kỳ

Lợi ích	Tác động cụ thể
Giảm thiểu tai nạn	Phát hiện sớm nguy cơ, xử lý kịp thời tránh lan rộng
Nâng cao ý thức	Mỗi cá nhân đều có vai trò trong hệ thống an toàn
Duy trì hoạt động ổn định	Giảm gián đoạn do sự cố, nâng cao hiệu quả sản xuất
Tăng uy tín và niềm tin	Đối tác và khách hàng đánh giá cao doanh nghiệp có hệ thống an toàn tốt

Phòng cháy chữa cháy và an toàn hóa chất là hai mảng cốt lõi trong chiến lược quản lý rủi ro toàn diện của bất kỳ doanh nghiệp nào. Việc tổ chức huấn luyện định kỳ không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực về con người, tài sản và uy tín thương hiệu.

Hãy lựa chọn đơn vị đào tạo uy tín và đầu tư đúng mức cho công tác huấn luyện – đó là bảo hiểm tốt nhất cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.